Erciyes Üniversitesi Tip Fakültesi, Beyin Cerrahi Anabilim Dali Ögr. Üyesi. Prof.Dr. Ali Kurtsoy Kayak Yaparken Kask Kullanmanin Saglik Açisindan Önemini Belirtti.

Kayak sezonunun baslamasi ile birlikte ülkemizin en güzide merkezlerinden birisi olan Erciyes Kayak Merkezi’ne yogun bir kayakçi akini basladi. Türkiye’de ilk defa Erciyes’te uygulamasi baslatilan ve kis sezonunda da taviz verilmeden kayak ve snowboard sevenlerin uygulamasi beklenen kask takma zorunlulugu belki bazilarimiza gereksiz gibi görünebilir. Ancak, kayak sporu yapilirken muhtemel bir düsme ve sürüklenme halinde genel vücut travmasi ile birlikte ne yazik ki en sik ve ölümcül travma kafa ve boyun bölgesinde olmaktadir. Bu sebeple kayak ve snowboard sporunu yapan kisilerin kayak, snowboard, ayakkabi ve baglamalar gibi diger ekipmanlarla birlikte ve onlar kadar önemli olan kaski kullanmasi hayati önemi haiz bir durumdur. Kis sezonunda hastanemiz acil ve yogun bakim ünitelerine kabul edilen, travmatik yaralanmalarin azimsanmayacak derecede önemli bir kismini bu tür yaralanmalar olusturmaktadir. Bu yaralanmalar içinde ise en büyük kisim kafa ve omurilik travmalaridir. Ne yazik ki kis sporlari yapilirken olusan kafa travmalarinin bir çogunda kask kullanilmadigi görülmektedir.

"BASINI KORU, RISKLERI AZALT!

Bu yaralanmalarin büyük kismi genç yas grubunda gerçeklesmektedir. Kask kullanilmayan spor kazalari sonucunda olusan kafa travmalari ve omurilik travmalari azimsanmayacak ölçüde ölümle sonuçlanabilmekte, hastalarin hayati fonksiyonlari geri dönebilse bile bu hastalarimizin da önemli kismi ömür boyu ciddi kalici fiziksel ve beyin fonksiyonu hasarlariyla yasamak zorunda kalmaktadirlar. Bu yaralanmalarin en aza indirilmesindeki en önemli koruyucu önlem ise diger koruyucu ekipmanlarin kullaniminin yani sira süphesiz kask takmaktir.

NIÇIN KASK TAKMAK ZORUNDAYIZ?

Sorusunun kisaca cevabi sudur: “Beynimizi korumak için”. Çünkü insan beyni kafatasi içinde çevresinde koruyucu zarlar arasindaki bir sivi içerisinde yüzer halde bulunur ve alinan darbenin etkisi ile beyin suyu içerisinde çalkalanma olarak isimlendirebilecegimiz ve beyin dokusunda kanama ve hasarlara yol açan bir hareket meydana gelir.

Kafamizi bir yere yüksek bir hizla çarptigimizda basimizin hareketi dursa bile, beyin suyu içerisinde yüzer halde bulunan beyin hareketine devam edecek ve kafatasinin iç tarafina çarparak çalkalanacaktir. Bu çalkalanma hareketi sirasinda beyin dokusu, içerisinde bulundugu kemik çerçevenin iç kismindaki çikintilara çarparak zedelenebilir. Bu nedenle çarpmanin hizinin siddeti arttikça beyninizin hasar alma ihtimali de yükselir. Bu hasar, beyin zari üzerinde, altinda veya beyin dokusunun bizzat kendisinde ciddi ezilmelere, sisliklere veya kanamalara neden olabilir. Eger kazazede olusan kafa travmasi ve eslik eden komplikasyonlar sebebiyle kaybedilmez ise, zedelenen bölgeleye göre konusma, görme, anlama, vücut ekstremitelerini hareket ettirme, duyma, hatirlama, karar verme ve bir çok farkli fonksiyonlari yapilamaz hale gelebilir.

Kasklarin koruyucu etkileri baslica 2 mekanizma ile olusur. Birincisi, darbenin lokal etkisine karsi dis katmanin direnç olusturarak, kafa derisi ve kafatasinda lokal zedelenmeler diyebilecegimiz travma komplikasyonlarinin(cilt kesisi, kemikte kirilma ve çökme) önlenmesi, ikincisi ise künt travma sonucu olusan darbe siddetini emerek, yumusatarak ve dagitarak çalkalanma hareketini yavaslatmasidir.

Siradisi sporlarda kullanilan kasklar, alinan penetran veya künt darbenin siddetini emecek ve dagitacak sekilde tasarlanmistir. Eger bir kaza yapar ya da düserseniz, kask yere vurdugunda kafanin hareketine derhal son verecek ve duracaktir. Darbenin emilmesi ve dagitilmasi, darbe siddeti ile lokal olarak olusacak, kafa derisinde yarilma, kemikte kirilma veya çökme gibi lokal komplikasyonlarin olusmasini önleyecektir. Bunun yani sira, darbenin kask tarafindan emilmesi ve içerisinde bulunan kafatasina siddetin azaltilarak yansitilmasi, yukarda bahsettigimiz beyin dokusunun kafatasi içerisindeki çalkalanma hareketini yavaslatacaktir.

Kullanilacak kasklarin belirli kalite standartlarina sahip olmasina özen gösterilmelidir. Piyasada çok düsük fiyatlarla satilan kasklarda bu koruma düzenegi istenilen ölçüde olmayabilir. Bu tür ucuz ve kalitesiz kasklar koruma adina size hiçbir katli saglamayacagi gibi bu kasklari takan kisiler kendilerinin güvende olduklarini düsünerek daha büyük risk altina girmis olurlar.

Önlenebilecek nedenlerden dolayi ve basit tedbirlerle engellenebilecek travmatik hasarlari önlemek, kaza sonrasi yasanacak oldukça sikintili bir süreçten çok daha iyidir.

Erciyes Kayak Merkezi Yönetimince uygulamaya konulan Mecburi Kask Kullanimi, diger kayak merkezleri için de bir örnek olmali, yaygin olarak kullanimi tesvik edilmelidir.